Đạo đức người tiêu dùng đã trở thành vấn đề nổi cộm trong bối cảnh nền kinh tế thị trường cũng như các điều kiện về môi trường và xã hội chịu tác động mạnh mẽ bởi thương mại toàn cầu. Để xem xét quan điểm người tiêu dùng không theo tôn giáo có ít đạo đức hơn so với người tiêu dùng theo tôn giáo hay không, nhóm tác giả Denni Arli (University of Minnesota Duluth), Nguyễn Tuyết Mai (Griffith University) và Nhâm Phong Tuân (Trường Đại học Kinh tế - ĐHQGHN) đã xem xét vai trò của niềm tin và sự vô thần đối với đạo đức người tiêu dùng trong một công bố quốc tế có tiêu đề “Are atheist consumers less ethical? Investigating the role of religiosity and atheism on consumer ethics,” được đăng trên tạp chí Journal of Consumer Marketing (Vol. 38 No. 5, 2021). 

Có quan niệm cho rằng người tiêu dùng không theo tôn giáo kém đạo đức hơn người tiêu dùng theo tôn giáo. Các nghiên cứu đã phát hiện ra những định kiến ​​chống lại những người vô thần trên khắp thế giới và cho rằng những người thực hiện hành vi phi đạo đức có nhiều khả năng là người vô thần. Do đó, mục đích đầu tiên của nghiên cứu này nhằm điều tra ảnh hưởng của niềm tin nội tại người tiêu dùng, niềm tin bên ngoài và thuyết vô thần về niềm tin đạo đức của người tiêu dùng. Thứ hai, nghiên cứu này cố gắng phân đoạn người tiêu dùng và xác định sự khác biệt giữa các phân đoạn này.

Tác giả sử dụng dữ liệu từ 235 người tham gia nghiên cứu ở Hoa Kỳ, 531 người ở Việt Nam và sử dụng phương pháp tiếp cận cụm hai bước để xác định các phân đoạn trong những mẫu này.

Kết quả nghiên cứu cho thấy niềm tin nội tại của người tiêu dùng ảnh hưởng tiêu cực đến tất cả niềm tin phi đạo đức của người tiêu dùng. Tương tự, chủ nghĩa vô thần cũng ảnh hưởng tiêu cực đến tất cả niềm tin phi đạo đức của người tiêu dùng. Nghiên cứu này cũng bổ sung cho các nghiên cứu khác nhằm khám phá đạo đức người tiêu dùng trong các quốc gia đang phát triển. Ngoài ra, phân tích phân đoạn đã tạo ra các phân đoạn duy nhất. Các kết quả từ cả hai mẫu (Hoa Kỳ và Việt Nam) chỉ ra rằng người tiêu dùng không theo tôn giáo có ít khả năng hơn trong việc chấp nhận các hành vi phi đạo đức khác nhau so với những người tiêu dùng theo tôn giáo. Người tiêu dùng theo tôn giáo không nhất thiết phải có đạo đức hơn, và người tiêu dùng theo thuyết vô thần không nhất thiết phải ít đạo đức hơn. 

Trên cơ sở kết quả đạt được, nghiên cứu đưa ra những ngụ ý đối với đạo đức kinh doanh, các nhà lãnh đạo tôn giáo và phi tôn giáo về việc xem xét tác động của niềm tin đến các hành vi đạo đức của người tiêu dùng.

Đây là một trong số ít nghiên cứu tiên phong điều tra tác động của chủ nghĩa vô thần đối với đạo đức người tiêu dùng. Kết quả của nghiên cứu này mở rộng hơn nữa kiến ​​thức nghiên cứu về đạo đức người tiêu dùng bằng cách so sánh tín ngưỡng tôn giáo và chủ nghĩa vô thần của người tiêu dùng.

>> Về bài báo: Arli, D., Nguyen, T.M. and Nham, P.T. (2021), “Are atheist consumers less ethical? Investigating the role of religiosity and atheism on consumer ethics,” Journal of Consumer Marketing, Vol. 38 No. 5, pp. 525-539. https://doi.org/10.1108/JCM-04-2020-3755. https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/JCM-04-2020-3755/full/html

Nhóm tác giả:

• Denni Arli: Labovitz School of Business and Economics, University of Minnesota Duluth, Duluth, Minnesota, USA
• Nguyễn Tuyết Mai: Griffith University, Brisbane, Australia; Trường Đại học Thương mại
• Nhâm Phong Tuân: Trường Đại học Kinh tế - ĐHQGHN

Trong đó, tác giả thuộc Trường ĐHKT - ĐHQGHN: 

PGS.TS. Nhâm Phong Tuân hiện là giảng viên thuộc Bộ môn Quản trị Chiến lược - Viện Quản trị Kinh doanh thuộc Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội. Lĩnh vực giảng dạy và nghiên cứu chính của ông gồm: quản trị chiến lược, phát triển SMEs, quản trị đổi mới sáng tạo, quản trị tri thức và trí tuệ cảm xúc. Ông từng làm việc và học tập tại Nhật Bản từ năm 2005 đến 2010. Trong khoảng thời gian đó, ông nhận cả bằng Thạc sĩ và Tiến sĩ tại Đại học Hiroshima - Nhật Bản. Ông cũng có nhiều kinh nghiệm tham quan và làm việc tại một số công ty chuyên về sản xuất hàng điện tử, ô tô tại Nhật Bản. Tại Việt Nam, PGS.TS. Nhâm Phong Tuân đã và đang tham gia tư vấn về đào tạo tổ chức, doanh nghiệp và nghiên cứu cho một số dự án của NGOs, các viện nghiên cứu ở Việt Nam và dự án liên kết với các trường đại học nước ngoài. Ông đã chủ trì một số dự án nghiên cứu các cấp quốc gia và quốc tế. Cho đến nay, ông đã công bố khoảng 40 bài báo khoa học trên các tạp chí quốc tế uy tín thuộc danh mục SSCI và Scopus.