Nghiên cứu “Impact of human capital and risk preferences on farmers’ decisions towards sustainable farming practices: A meta-analysis” của Tô Thế Nguyên – giảng viên Trường Đại học Kinh tế và cộng sự công bố trên Journal of Environmental Management Vol. 392 (2025) sử dụng phương pháp phân tích tổng hợp (meta-analysis) trên 143 công trình khoa học để đánh giá ảnh hưởng của vốn nhân lực và thái độ rủi ro đến quyết định áp dụng các thực hành nông nghiệp bền vững. Kết quả cho thấy giáo dục, kinh nghiệm và đào tạo có ảnh hưởng tích cực cao, đồng thời người ưa rủi ro có xu hướng chấp nhận mô hình canh tác xanh hơn, từ đó cung cấp bằng chứng tổng hợp quan trọng cho việc xây dựng chính sách thúc đẩy nông nghiệp bền vững.

1. Kết quả và đóng góp chính của nghiên cứu

Nghiên cứu thực hiện phân tích tổng hợp (meta-analysis) trên 143 công trình khoa học được công bố trong hơn hai thập kỷ, nhằm đánh giá ảnh hưởng của vốn nhân lực (human capital) và thái độ rủi ro (risk preferences) đến quyết định áp dụng các thực hành nông nghiệp bền vững của nông hộ. Kết quả chỉ ra rằng:

Giáo dục, kinh nghiệm, và đào tạo khuyến nông có ảnh hưởng tích cực và có ý nghĩa thống kê cao đối với việc áp dụng kỹ thuật nông nghiệp bền vững.

Người ưa rủi ro (risk-seeking) có khả năng chấp nhận và thử nghiệm mô hình canh tác xanh cao hơn, trong khi người ngại rủi ro (risk-averse) thường duy trì phương thức sản xuất truyền thống.

Các yếu tố như quy mô đất, loại hình cây trồng và điều kiện khí hậu cũng ảnh hưởng đáng kể đến hành vi ra quyết định của nông dân, cho thấy sự đa dạng trong cơ cấu động lực của các nhóm nông hộ.

2. Ý nghĩa của phương pháp Meta-Analysis

Khác với các nghiên cứu thực nghiệm đơn lẻ, bài báo sử dụng phương pháp meta-regression analysis để tổng hợp và chuẩn hóa hàng trăm kết quả nghiên cứu, từ đó tạo ra bức tranh toàn diện và khách quan hơn về động lực của nông dân đối với nông nghiệp bền vững. Phương pháp này giúp:

Tổng hợp tri thức phân tán, biến các kết quả riêng lẻ thành bằng chứng thống nhất ở cấp độ toàn cầu.

Đo lường định lượng hiệu ứng trung bình (average effect size) của từng yếu tố (education, training, risk attitude…), xác định yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định áp dụng.

Tăng tính khái quát và giá trị chính sách nhờ loại bỏ sai lệch mẫu, cho phép so sánh giữa các vùng, loại hình canh tác và mức phát triển khác nhau.

Nhờ đó, nghiên cứu không chỉ đóng góp cho lý thuyết kinh tế hành vi (behavioral economics) và phát triển bền vững, mà còn cung cấp một mô hình tổng hợp dữ liệu có thể được ứng dụng trong các lĩnh vực khác như biến đổi khí hậu, đổi mới sáng tạo, hay hành vi công nghệ.

3. Ý nghĩa thực tiễn và chính sách

Kết quả của nghiên cứu mang hàm ý quan trọng cho các quốc gia đang phát triển, trong đó có Việt Nam: 

Cần đầu tư mạnh hơn vào giáo dục và tập huấn nông dân, để nâng cao năng lực hấp thụ và ứng dụng công nghệ bền vững. 

Thiết lập cơ chế giảm thiểu rủi ro như bảo hiểm mùa vụ, tín dụng xanh hoặc quỹ hỗ trợ đổi mới, nhằm khuyến khích nông dân thử nghiệm mô hình mới.

Tăng cường hệ thống khuyến nông và học tập cộng đồng (peer learning) để lan tỏa kiến thức và thay đổi hành vi sản xuất trong quy mô hộ nhỏ.

Nghiên cứu góp phần cung cấp bằng chứng định lượng đáng tin cậy cho việc hoạch định chính sách nông nghiệp bền vững, gắn kết ba trụ cột: con người-hành vi-thể chế.

>>> THÔNG TIN BÀI BÁO

Nguyen To-The, Tuyen Tiet, Tuan Nguyen-Anh, Phong Nguyen-The, Impact of human capital and risk preferences on farmers’ decisions towards sustainable farming practices: A meta-analysis, Journal of Environmental Management, Volume 392, 2025, 126752, ISSN 0301-4797, https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2025.126752

>>> THÔNG TIN TÁC GIẢ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

PGS.TS. Tô Thế Nguyên hiện là Phó Trưởng Khoa Kinh tế Chính trị, Trường Đại học Kinh tế-Đại học Quốc gia Hà Nội. Trước đó, ông từng công tác tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam từ năm 2001 đến 2020. Ông tốt nghiệp Tiến sĩ tại Đại học Strasbourg, Pháp, và có thế mạnh nghiên cứu về kinh tế nông nghiệp, hành vi sản xuất nông nghiệp, sinh kế nông thôn và chuyển đổi công nghệ xanh.

TS. Nguyễn Anh Tuấn hiện công tác tại Khoa Kinh tế Chính trị, Trường Đại học Kinh tế-Đại học Quốc gia Hà Nội từ năm 2019 đến nay. Ông có học vị Thạc sĩ chuyên ngành Kinh tế nông nghiệp, được đào tạo theo chương trình học bổng Chính phủ Úc (Australia Awards Scholarship) tại Đại học Western Australia. Trước đó, ông tốt nghiệp Cử nhân Quản trị Kinh doanh-chương trình liên kết với Đại học Wisconsin-Madison, Hoa Kỳ, tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam. Hiện ông đang theo học chương trình Tiến sĩ tại Đại học Paris Nanterre, Pháp.