Nghiên cứu “The Impact of Innovation-Driven Digital Transformation on Export Performance of SMEs” của Đỗ Thị Thơ - giảng viên Trường Đại học Kinh tế và cộng sự công bố trên Emerging Science Journal Vol. 9, No. 4 (2025) phân tích tác động của chuyển đổi số dựa trên đổi mới sáng tạo đến hiệu quả xuất khẩu của SMEs tại Việt Nam, dựa trên khảo sát 403 doanh nghiệp và mô hình PLS-SEM. Kết quả cho thấy chuyển đổi số đóng vai trò trung gian quan trọng, giúp biến các yếu tố nội tại và ngoại cảnh như năng lực quản lý, áp lực cạnh tranh và nguồn lực doanh nghiệp thành lợi thế xuất khẩu bền vững.

Bài nghiên cứu sử dụng các phương pháp định lượng để phân tích tác động của chuyển đổi số dựa trên đổi mới sáng tạo đến hiệu quả xuất khẩu của các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs) tại Việt Nam. Dữ liệu khảo sát 403 doanh nghiệp xuất khẩu được xử lý bằng mô hình cấu trúc PLS-SEM. Các yếu tố được xem xét bao gồm năng lực quản lý, văn hóa doanh nghiệp, áp lực cạnh tranh, nguồn lực doanh nghiệp và sự hỗ trợ của chính phủ. Kết quả cho thấy chuyển đổi số có ảnh hưởng trực tiếp và đáng kể đến hiệu quả xuất. Đồng thời, năng lực quản lý và áp lực cạnh tranh là những yếu tố then chốt thúc đẩy quá trình chuyển đổi số. Nguồn lực doanh nghiệp và văn hóa doanh nghiệp cũng góp phần hỗ trợ tích cực, trong khi sự hỗ trợ của chính phủ - dù có tác động nhỏ hơn - nhưng vẫn giữ vai trò khuyến khích SMEs áp dụng công nghệ số. Nghiên cứu nhấn mạnh vai trò trung gian của chuyển đổi số trong việc biến các yếu tố nội bộ và ngoại cảnh thành lợi thế xuất khẩu, đồng thời cung cấp bằng chứng thực nghiệm cho việc xây dựng chiến lược nâng cao năng lực cạnh tranh của SMEs Việt Nam.

Đóng góp mới của bài báo

Nghiên cứu bổ sung những đóng góp quan trọng vào nền tảng kiến thức về chuyển đổi số tại Việt Nam. Thứ nhất, nghiên cứu hướng tới việc đánh giá tác động trực tiếp của chuyển đổi số đến hiệu quả xuất khẩu, đồng thời khám phá vai trò trung gian của nó trong mối quan hệ giữa các yếu tố nội tại của doanh nghiệp và năng lực xuất khẩu – lĩnh vực chưa được nghiên cứu nhiều tại Việt Nam. Thứ hai, nghiên cứu cung cấp cái nhìn tổng quan về các khung lý thuyết và các công trình nghiên cứu trước đây liên quan đến chuyển đổi số và hiệu quả xuất khẩu. Thứ ba, nghiên cứu đưa ra những kết quả thực nghiệm, đóng vai trò nền tảng cho việc thảo luận các hàm ý quản trị và đề xuất giải pháp nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh và hiệu quả xuất khẩu của SMEs. Thứ tư, đưa ra các gợi ý cho những nghiên cứu tiếp theo, tạo tiền đề cho việc khám phá sâu hơn vai trò của chuyển đổi số đối với thành công xuất khẩu của SMEs.

Hàm ý chính sách

1. Xây dựng chiến lược chuyển đổi số dài hạn

Các nhà quản lý cần xác định rõ tầm nhìn và mục tiêu chiến lược cho quá trình chuyển đổi số, đồng thời đảm bảo phân bổ đủ nguồn lực về tài chính, công nghệ và nhân sự để quá trình này diễn ra bền vững và hiệu quả.

2. Phát triển văn hóa doanh nghiệp hỗ trợ đổi mới

Cần tạo dựng môi trường làm việc khuyến khích sáng tạo, thử nghiệm và chấp nhận thay đổi. Doanh nghiệp nên thúc đẩy học tập liên tục và khuyến khích sự tham gia của nhân viên vào các sáng kiến số hóa nhằm gia tăng mức độ sẵn sàng cho chuyển đổi số.

3. Tận dụng hiệu quả sự hỗ trợ của Chính phủ

Doanh nghiệp nên chủ động tìm hiểu và tiếp cận các chính sách hỗ trợ, chương trình đào tạo và ưu đãi tài chính từ cơ quan quản lý và các tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp. Việc tham gia các chương trình của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Thông tin và Truyền thông hay các hội thảo, sự kiện đổi mới sáng tạo sẽ giúp SMEs giảm rào cản nguồn lực và nâng cao năng lực công nghệ.

4. Ứng phó và tận dụng áp lực cạnh tranh

Các doanh nghiệp vừa và nhỏ cần xem áp lực cạnh tranh như động lực đổi mới, chủ động ứng dụng các công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo (AI), phân tích dữ liệu lớn (Big Data), thương mại điện tử để tối ưu hóa hoạt động, cải thiện dịch vụ khách hàng và phản ứng nhanh trước biến động thị trường, từ đó nâng cao lòng tin và sự trung thành của khách hàng quốc tế.

>>> THÔNG TIN BÀI BÁO

Tran, T. T., Tran, K., & Tho, D. T. (2025). The Impact of Innovation-Driven Digital Transformation on Export Performance of SMEs. Emerging Science Journal, 9(4), 1792–1806. https://doi.org/10.28991/ESJ-2025-09-04-03
>>> THÔNG TIN TÁC GIẢ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

TS. Đỗ Thị Thơ hiện là Phó Trưởng khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội. TS. Đỗ Thị Thơ tốt nghiệp cử nhân ngành Tài chính - Ngân hàng, Học viện Tài chính (2004); tốt nghiệp Thạc sĩ ngành Kinh tế, Tài chính - Ngân hàng, Học viện Tài chính (2010); bảo vệ luận án tiến sĩ ngành Quản trị kinh doanh tại Trường ĐH Southern Luzon State (Philippines) (2018). Trước khi về với Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội tháng 01/2023, TS. Đỗ Thị Thơ đã có 15 năm công tác trong lĩnh vực giáo dục - đào tạo.