Bài nghiên cứu “Insights into the uneven impact of foreign direct investment, sector-specific official development assistance, and remittances on human development in ASEAN-9: Evidence from panel data models” của Nguyễn Thị Vũ Hà - giảng viên Trường Đại học Kinh tế công bố trên Journal of ASEAN Studies Vol. 12 No. 2 (2024) phân tích tác động không đồng đều của FDI, ODA theo ngành và kiều hối đến chỉ số phát triển con người (HDI) tại 9 quốc gia ASEAN giai đoạn 2002–2021. Sử dụng mô hình dữ liệu bảng với số liệu từ UNDP, OECD và World Bank, nghiên cứu cung cấp bằng chứng thực nghiệm cho thấy mỗi dòng vốn quốc tế ảnh hưởng đến HDI theo cơ chế và mức độ khác nhau. Kết quả góp phần làm rõ vai trò của các nguồn lực bên ngoài đối với chất lượng phát triển con người trong khu vực.

Bài nghiên cứu phân tích tác động khác biệt của dòng vốn quốc tế – gồm đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), hỗ trợ phát triển chính thức theo ngành (ODA) và kiều hối – đến chỉ số phát triển con người (HDI) tại 9 quốc gia ASEAN trong giai đoạn 2002–2021. Bằng việc sử dụng mô hình dữ liệu bảng, kết hợp số liệu từ UNDP, OECD và World Bank, nghiên cứu đưa ra các bằng chứng thực nghiệm quan trọng về mối quan hệ giữa dòng vốn nước ngoài và chất lượng phát triển con người trong khu vực. Kết quả cho thấy FDI có tác động tích cực và rõ rệt đến HDI thông qua mở rộng việc làm, tăng năng lực sản xuất và chuyển giao công nghệ. Trong khi đó, kiều hối – dù chiếm tỷ trọng lớn trong tổng dòng vốn – không tạo ra tác động đáng kể đến HDI, phản ánh xu hướng sử dụng kiều hối chủ yếu cho tiêu dùng hơn là đầu tư giáo dục hay y tế.

Đáng chú ý, tác động của ODA phụ thuộc mạnh vào từng nhóm ngành.

• ODA cho hạ tầng xã hội (giáo dục, y tế) và ODA cho sản xuất mang lại ảnh hưởng tích cực rõ rệt, góp phần cải thiện sức khỏe, thu nhập và tri thức.
• Trái lại, ODA cho hạ tầng kinh tế và các lĩnh vực “khác” không cho thấy hiệu quả tương xứng – thậm chí một số trường hợp ghi nhận tác động ngược chiều, phản ánh tình trạng phân tán nguồn lực hoặc đầu tư chưa gắn với nhu cầu an sinh của người dân.

Ngoài ra, tăng trưởng kinh tế (GDP bình quân đầu người) là yếu tố có tác động mạnh nhất đến HDI, trong khi đại dịch COVID-19 gây suy giảm chất lượng phát triển con người tại hầu hết các nước ASEAN-9 trong hai năm 2020–2021.

Nghiên cứu đã so sánh tác động chênh lệch giữa các dòng vốn và chỉ ra rằng không phải dòng vốn nào cũng thúc đẩy phát triển con người, mà hiệu quả phụ thuộc vào cấu trúc phân bổ, chất lượng quản trị, mức độ sẵn sàng của từng quốc gia và tính định hướng xã hội của các dự án. Các phát hiện này đặt ra hàm ý chính sách quan trọng: các quốc gia ASEAN cần ưu tiên thu hút FDI có chất lượng, đồng thời tái cấu trúc ODA theo hướng tập trung cho giáo dục – y tế – phát triển sản xuất, nhất là đối với các nước đang ở nhóm HDI trung bình như Lào, Campuchia, Timor-Leste hay Myanmar.

Về tổng thể, công trình mang lại góc nhìn mới về vai trò của dòng vốn quốc tế đối với phát triển con người trong bối cảnh ASEAN đối mặt với bất bình đẳng nội khối ngày càng lớn. Bằng cách phân tách ODA theo ngành – một cách tiếp cận còn ít được nghiên cứu – bài báo cung cấp cơ sở khoa học quan trọng cho hoạch định chính sách phát triển bền vững, đặc biệt trong giai đoạn hậu COVID-19.

>>> THÔNG TIN BÀI BÁO

Nguyen, T. V. H. (2024). Insights into the Uneven Impact of Foreign Direct Investment, Sector-Specific Official Development Assistance, and Remittances on Human Development in ASEAN-9: Evidence from Panel Data Models. JAS (Journal of ASEAN Studies), 12(2), 331–351. https://doi.org/10.21512/jas.v12i2.11043

>>> THÔNG TIN TÁC GIẢ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

TS. Nguyễn Thị Vũ Hà hiện là Phó Trưởng Khoa Kinh tế và Kinh doanh Quốc tế, Trường Đại học Kinh tế – ĐHQGHN. Cô tốt nghiệp Tiến sĩ Kinh tế Quốc tế năm 2014 và đã có hơn 20 năm kinh nghiệm giảng dạy và nghiên cứu về tài chính – tiền tệ quốc tế, dòng vốn nước ngoài và phát triển bền vững. TS. Vũ Hà đã công bố nhiều công trình trong nước và quốc tế, tập trung vào các chủ đề như can thiệp tỷ giá, FDI, ODA, hội nhập tài chính, kinh tế số và phát triển con người. Bên cạnh giảng dạy, cô tích cực tham gia tư vấn chính sách, chủ trì các đề tài khoa học và nhiều dự án hợp tác quốc tế trong khu vực ASEAN và châu Á – Thái Bình Dương.